METALLICA ― One

Na YouTubie i w serwisach, które zamieszczają teksty piosenek wraz z przekładami, można się nieraz spotkać z porażającymi efektami partactwa. Krew zalewa, kiedy się czyta te do bólu dosłowne tłumaczenia.

Zalewa, bo natrafiamy na niewiarygodne kalectwa językowe. Nędzne tłumaczenia książek, łajane na łamach  „Literatury na Świecie” czy obsobaczane w sieci, prezentują o niebo lepszy poziom niż przekłady z działki muzycznej. Na ogół. Istnieją bowiem chlubne wyjątki od reguły.

Niekiedy pod wpływem takich potworków językowych nachodzi ochota, by samemu sięgnąć po pióro. By po Barańczakowemu spróbować sił i buńczucznie huknąć: potrafię lepiej! Powodowany gniewem i atawistyczną agresją, rozglądam się wtedy, chodzę wkoło jako lew ryczący, szukając, kogo by pochłonąć... i niewiele myśląc, biorę coś na warsztat.

Żeby nie odbiegać od bieżącej linii partyjnej ― vide PIS e tutti quanti ― dziś sięgnę po kompozycję „One” z płyty Metalliki pod jakże aktualnym politycznie tytułem …And Justice for All.

Utwór to przejmująca historia rannego żołnierza czasu wojny światowej. Nasz bohater zostaje w wielkiej wojnie (bo tak do ’39 określano u nas zmagania wywołane zamachem w Sarajewie, a za oceanem mówi się tak o nich do dziś) doszczętnie okaleczony, zdany na łaskę i niełaskę łapiduchów. To ostatnie słowo nabiera zresztą w jego przypadku tragicznie literalnego znaczenia. Targające weteranem emocje oddaje zestrojona znakomicie ze słowami muzyka. Wymowny jest też towarzyszący utworowi wideoklip.

Metallica zagrała ten kawałek m.in. w 1991 roku w Moskwie na festiwalu Monsters of Rock, który zgromadził rekordową rzeszę fanów: źródła mówią o przedziale od 700.000 do 1,5 mln widzów. Ludzkie mrowie zgromadzone na opuszczonym podmoskiewskim lotnisku, a były to ostatnie podrygi Związku Radzieckiego, widać dobrze na nagraniu z wykonania „Enter Sandman”.

No dobra, ale jak się do tego przekładowczego zadania zabrać? Tłumaczenie utworów muzycznych to twardy orzech do zgryzienia: trzeba oddać treść przy jednoczesnym zachowaniu rymów i meliczności, tak aby efekt końcowy translatorskiej roboty można było swobodnie wyśpiewać z wokalistą ― tu akurat Jamesem Hetfieldem (do czego zresztą zachęcam, bo to optymalny sposób oceny tego typu przekładu). Czy piszącemu te słowa udało się nie pogrążyć w otchłani mizerii? Osąd pozostawiam P.T. Czytelnikom.

METALLICA
 One / Sam

I can’t remember anything
Can’t tell if this is true or dream
Deep down inside I feel to scream
This terrible silence stops me
Pamięć odbiegła całkiem mnie
Jawa od snu nie różni się
W środku aż głośno wyć się chce
Lecz w grozie ciszy milknę

Now that the war is through with me
I’m waking up, I cannot see
That there is not much left of me
Nothing is real but pain now
Wojna skończyła ze mną grę
Dziś budzę się, nie widząc, że
Nie pozostało wiele mnie
Jedno, co tylko znam ― ból

Hold my breath as I wish for death
Oh please, God, wake me
Tłumię oddech, chcę umrzeć już
Boże, przebudź mnie

Back in the womb it’s much too real
In pumps life that I must feel
But can’t look forward to reveal
Look to the time when I’ll live
Powrót do łona to nie sen
Pompami życie wlewa się
Przyszłość nieznana, któż to wie
Czy wrócę pośród żywych

Fed through the tube that sticks in me
Just like a wartime novelty
Tied to machines that make me be
Cut this life off from me
Karmią na siłę prosto z rur
Wojenne dziwo ― żywy trup
W okowach maszyn leżę tu
Weźcie to odłączcie

Hold my breath as I wish for death
Oh please, God, wake me
Tłumię oddech, chcę umrzeć już
Boże, przebudź mnie

Now the world is gone, I’m just one
Oh God, help me
Hold my breath as I wish for death
Oh please, God, help me
Zniknął cały świat, jestem sam
Boże, pomóż
Tłumię oddech, chcę umrzeć już
Boże, pomóż mi

Darkness imprisoning me
All that I see
Absolute horror
I cannot live
I cannot die
Trapped in myself
Body my holding cell
Ciemność więzieniem mym
Przed oczami
Sama zgroza
Ani żywy
Ani trup
Więzień siebie
Ciało mi celą jest

Landmine has taken my sight
Taken my speech
Taken my hearing
Taken my arms
Taken my legs
Taken my soul
Left me with life in hell
Mina zabrała mi wzrok
Skradła usta
Skradła uszy
Skradła ręce
Skradła nogi
Skradła duszę
Dała życie w piekle

PS Swoją drogą, barowanie się tłumacza z utworami muzycznymi jest zbliżone do zmagań z poezją, nie uważacie?

© by Paweł Jarosław Kamiński 2018